Klimaatbestendig landelijk en stedelijk gebied
In 2050 is Nederland in zowel het landelijk als stedelijk gebied klimaatbestendig en waterrobuust ingericht. In het landelijk gebied is het beheer van grond- en oppervlaktewater zodanig dat het een belangrijke bijdrage levert aan de klimaatbestendigheid van de land- en tuinbouw en grondwaterafhankelijke industrie zonder onomkeerbare schade te doen aan natuurgebieden. Tegelijkertijd zijn de land- en tuinbouwsystemen zodanig ingericht dat ze kunnen omgaan met de klimaatveranderingen. De gebouwde omgeving is klimaatbestendig ingericht doordat het stedelijk waterbeheer is geoptimaliseerd, de omgeving is vergroend en doordat er klimaatadaptief wordt gebouwd en ingericht. Kwaliteitsverbetering van grond- en oppervlaktewater blijft een voortdurend aandachtspunt.
Belangrijkste kennis- en innovatiethema’s
Meerjarige Missiegedreven Innovatieprogramma's
(Klik op de links hieronder voor de beschrijvingen van de MMIP's)
C1 Klimaatbestendig landelijk gebied voorkomen van wateroverlast en watertekort C2 Klimaatadaptieve land- en tuinbouwproductiesystemen C3 Waterrobuust en klimaatbestendig stedelijk gebied C4 Verbeteren waterkwaliteit
Output, outcome en impact
Om inzicht te krijgen in output, outcome en impact van de uitrol van de Kennis- en Innovatieagenda, zijn voor de meeste missies een Theory of Change (ToC) opgesteld. De ToC beschrijft een opeenvolging van gebeurtenissen die naar verwachting tot een bepaald resultaat leiden.
Samenstelling programmateam
Projectvoorbeelden
Vier waterissues tegelijk te lijf
Het begon met een groots idee: gebruik bestaande technieken van ondergrondse waterberging en brakwaterwinning en zet deze grootschalig in voor een robuuste zoetwatervoorziening in laag-Nederland. Inmiddels is de fase van verkenningen voorbij; de eerste pilots zijn in volle gang.
"Tekentafelideeën worden nu naar de praktijk gebracht."
Nieuw dak verkoelt en vergroot biodiversiteit
In welke mate een project spin-off kan betekenen voor partners die eraan deelnemen en ver daarbuiten, bewijst Smartroof 2.0. Het innovatieve blauwgroene dak – dat verkoelt, water opvangt en ook nog eens de biodiversiteit vergroot – wijst steden de weg richting effectieve klimaatadaptatie.
"Nieuwe mindset in stedelijk waterbeheer."
Schoon water in tuinbouwgebieden
Via het project ‘Voorkomen en bestrijden emissies kasteelten’ werkt de sector aan vraagstukken die spelen bij emissieloos telen en het zuiveren van reststromen (het sluiten van de water- en nutriënten-kringloop). Het doel van dit project is het ontwikkelen van een aanpak voor het optimaal beheren van de waterstromen. Eén van de problemen bij langdurig hergebruiken van water is de ophoping van natrium en andere ongewenste stoffen. Via dit project wordt er nieuwe kennis ontwikkeld over de natriumopname en -gevoeligheid van kasteelten om zo waterlozing vanwege natrium overbodig te maken.
De waarde van bomen en ander groen in de stad
Groen in de stad is goed voor de bewoners en heeft allerlei positieve effecten op het klimaat, de luchtkwaliteit, de biodiversiteit en de waterhuishouding. Deze baten zijn echter moeilijk in cijfers uit te drukken. Dit project verzamelt de beschikbare kennis over deze baten en vult deze aan met praktijkkennis. Ontwerpers, beleidsmakers en beheerders van stedelijk groen kunnen de potentiële baten van stedelijk groen makkelijker meenemen in plannen en besluiten rondom de inrichting van de stad en het beheer van de buitenruimte. Boomkwekers en handelaren kunnen een gerichter assortiment voor bepaalde functies van groen ontwikkelen en vermarkten.
Grondstoffen uit afvalwater
Waterschappen, onderzoeksinstellingen en bedrijfsleven werken aan verschillende methodes om grondstoffen terug te winnen uit afvalwater. In het najaar van 2019 werd gestart met de productie van kaumera, een gomachtige stof die onder andere kan worden gebruikt als coating van zaden en mestkorrels en als lijm- en bindmiddel. Deze innovatie zorgt voor 20-35% minder slibafval, minder CO2-uitstoot en een energiebesparing van 30-80%.
Klimaatbestendige steden
Steden moeten duurzamer, slimmer en menselijker worden, willen we ze leefbaar houden. Het perspectief van duurzame klimaatbestendige steden biedt kansen om hen ook onafhankelijker en veerkrachtiger te maken. In het project ‘Klimaatwerk in uitvoering’ wordt onderzocht hoe op een kosten-efficiënte manier door het bedrijfsleven en overheden kan worden bijgedragen aan een klimaatbestendige inrichting van steden. Zo wordt onderzocht hoe regenwater lokaal in de grond kan worden ingebracht in plaats van via het riool worden afgevoerd. Daarmee kunnen droge periodes beter worden overbrugd. Ook wordt bekeken hoe steden hittebestendig gemaakt kunnen worden en hoe oppervlaktewater in de stad daaraan optimaal kan bijdragen.