Projecttitel: Studieclub Zoete Toekomst Texel
Projectnummer: KOM20036
Status: gestart
Projectleider: Daan Verstand               
Projectpartners: Agrarische Jongeren Texel, ANLV De Lieuw Texel, LTO Noord, , Zoet Zout Knooppunt (HHNK, PWN, Provincie NH), Wageningen University & Research
Missie: Klimaatbestendig landelijk en stedelijk gebied
MMIP:  C2 – Klimaatadaptieve land- en tuinbouwproductiesystemen

Texel is voor de zoetwatervoorziening volledig afhankelijk van regenwater en van de drinkwaterleiding vanaf het vaste land. Water in de sloten is vaak braken het bronwater heeft meestal ook een hoog zoutgehalte.Landbouw is op Texel een grootverbruiker van wateren er mag niet worden beregend. De huidige klimaatscenario’s voorspellen dat de verdeling van neerslag extremer wordt, waardoor langere perioden van droogte optreden, afgewisseld met korte perioden van hevige neerslag. Doordat de meeste neerslag juist valt wanneer de behoefte laag is, wordt ca. 44 miljoen m³ water uitgeslagen op de Waddenzee. Dit water kan momenteel niet worden vastgehouden, maar biedt een enorm perspectief om het eiland van eigen water voor de landbouw en het landschap te voorzien. Ruim 8.700 hectare grond op Texel wordt gebruikt voor akkerbouw, veehouderij, tuinbouw, fruitteelt en bollenteelt. De rest van Texel bestaat grotendeels uit bijzondere landschappen met hoge natuurwaarden die eveneens afhankelijk zijn van voldoende zoetwater, zoals de unieke 300 hectare aan natte duinvalleien. Er is behoefte aan een grootschalig plan om de verdroging van Texel en daarmee gepaard gaande miljoenenschade tegen te gaan. In het project Zoete Toekomst Texel worden proeven gedaan met ondergrondse wateropslag. Parallel aan dergelijke kansrijke oplossingen blijft bodembeheer een essentieel onderdeel in het tegengaan van verdroging en verdient specifieke praktijkgerichte aandacht. Daar geven we met deze studiegroep invulling aan.

Doel is om boeren en terreinbeheerders handelingsperspectief te bieden om in een veranderend klimaatrendabele teelten en het landschap in stand te houden.Ineen studiegroep en klankbordgroep wordt kennisuitwisseling tussen boeren onderling en tussen boeren en experts gefaciliteerd op het gebied van gebruik en vasthouden van zoetwater in een klimaatadaptieve agrarische bedrijfsvoering. Dit heeft met name betrekking op goed bodembeheer, zodat water goed kan infiltreren, de bodem water beter vasthoudt en gewassen een goede doorworteling hebben om bodemvocht te onttrekken. We sluiten aan op de verkenning naar Mogelijkheden zelfvoorziening zoet water Texel(Acacia Water, 20181)en zetten in op maatregelen die op korte termijn in de praktijk toepasbaar zijnen resultaat bieden. Tijdens bijeenkomsten, bedrijfs- en perceelbezoeken wordt de effectiviteit en haalbaarheid besproken, bekeken en beproefd. Daarnaast geven experts workshops over de problematiek en aanpassingsopties. Daarbij worden ook tools, methoden en resultaten uit andere projecten benut, zoals WaterWijzerLandbouw2, Klimaatstresstest3en Boeren Meten Water4, en wordt kennis uitgewisseld met het project KANO(klimaatdapaptatienetwerk open teelten).

Op Texel zelf zijn al een aantal maatregelen succesvol op perceels-, bedrijfs-en gebiedsniveau (bassins, peildrainage, stuwen) die verder worden uitgerold door ervaringen en resultaten te delen. Daarnaast zijn er maatregelen die elders succesvol en mogelijk ook op Texel toepasbaar zijn. Resultaten zijn concrete handelingsperspectieven voor boeren om zoetwater beter vast te houden en te benutten. Deze resultaten komen tot uiting in een studieclub en klankbordgroep, waaruit praktijkgerichte informatie voortvloeit zoals factsheets, verslagen en een pagina Zoetwater Texel op Groen Kennisnet. In bijeenkomsten (3) en veldbezoeken (3) van de studieclub wisselen boeren met elkaar en met experts kennis en ervaringen uit over het vasthouden van zoetwater. Er wordt gekeken naar maatregelen die al zijn geïmplementeerd (effect/meerwaarde tonen),die nog worden getest (zien of het kan) of toegepast kunnen worden (leren hoe het werkt, zien dat het kan, hoeveel het bijdraagt). De kennis wordt online en via netwerken van de projectpartners verspreid onder de doelgroepen.De klankbordgroep bestaat uit deskundigen en andere terrein- en natuurbeheerders en dient voor input, reflectie en afstemming/samenwerking op gebiedsniveau.